Shakespeare And Company
Shakespeare and Company, Paris’in bohem bölgesi olarak kabul edilen batı yakasında yer alan bağımsız bir kitapçıdır.
Koleksiyonu İngilizce kitaplardan oluşan ve Paris’in simge mekanlarından biri olan dükkan, 1951 senesinde George Whitman tarafından açılır.
Whitman, kitapçıya önce Le Mistral adını verse de 1964’te onu Shakespeare and Company olarak değiştirir.
Shakespeare and Company aslen, Whitman gibi Paris’i mesken tutmuş bir Amerikalı olan Sylvia Beach‘in 1941’de kapattığı kitapçısının adıdır.
George aynı adı kullanmaya karar verir çünkü hem Shakespeare’in 400. doğum gününü onurlandırmak hem de Sylvia’nın yaratmayı başardığı edebi ortamı devam ettirmek niyetindedir.
Sylvia Beach Etkisi
Sylvia Beach, Paris’te tanışıp çok etkilendiği ve sonradan sevgilisi olan Adrienne Monnier gibi bir kitapçı olmak ister.
Zira Adrienne Paris’in ilk kadın kitapçılarından biri olması nedeniyle önemlidir.
Kendisi de New York’ta, insanların kitapları ödünç de alabileceği, yarı kitapçı – yarı kütüphane bir dükkan açmayı hayal eder.
Fakat Amerika’ya dönecek parayı denkleştiremez ve bu işi kiraların da daha ucuz olduğu Paris’te yapmak durumunda kalır.
Her ne kadar bu yola biraz zorunluluktan girmiş olsa da 20’li yıllarda Paris edebiyat dünyasının önemli figürlerinden biri haline gelir.
Onun kitapçısı sadece Hemingway ya da Fitzgerald gibi Paris’te yaşayan Amerikalı yazarların değil, diğer ülkelerden gelen yazarların, hatta önemli Fransız yazarların dahi uğrak mekanı olur.
Yetenekli kalemlerin bir araya geldiği, sohbetlerin ana mevzusunun daima sanat olduğu nadide entelektüel bir ortam oluşmuştur.
Beach’in edebiyat dünyasındaki rolü bununla da sınırlı kalmaz.
Yeri gelir yazarların posta işlerini halleder, yeri gelir onlara maddi olarak arka çıkar, kitapçının içerisinde yazı yazabilecekleri sakin bir köşe ya da başlarını sokabilecekleri bir yer ayarlar.
Hatta James Joyce‘un bölüm bölüm çıkan, ciddi tepkilerle karşılaşıp epeyce sansürlenen Ulysses eserini dahi kitap olarak tek parça yayımlama işini korkusuzca üstlenir.
Yani bir yerde George Whitman’ın Shakespeare and Company gibi özel bir ismi kullanması, onun Beach’ten görevi devralacağının ve onun yakaladığı o özel ruhu yaşatacağının sözüdür.
George Whitman
George, Shakespeare and Company’i kitapçı kılığına girmiş bir sosyalist ütopya olarak tanımlar.
Onun için birbirine destek olan, samimi bir komün oluşturmak, yazarlarla kitap severleri bir araya getirmek her şeyden önemlidir.
Yıllar içerisinde abartısız on binlerce sanatçının dükkanında para ödemeden kalmasına izin verir.
Onları tumbleweed olarak adlandırır; hani şu rüzgarlı havalarda yoldan yuvarlanarak geçen takla otlarından.
Çünkü asıl varacakları noktaya ulaşıncaya dek rüzgar nereye, onlar oraya der George.
Kalmaları için sadece 3 şartı vardır: gün içinde ona ufak tefek işlerde yardım etmeleri, kitap okumaları ve 1 sayfalık bir otobiyografi yazıp kendisine teslim etmeleri.
Yeni kitapları almakta maddi olarak zorlanan okuyucular da onun için her zaman önemli olur.
Bunun için geniş bir ikinci el koleksiyonu oluşturur. Ayrıca kitapların ödünç alınabildiği bir nevi kütüphane sistemini de devreye sokar.
Okumalar ayarlar, imza günleri ve kitap tanıtımları düzenler. Yazarların da bir araya gelmelerini sağlar.
George’un hayvan sevgisi de kitap sevgisi kadar aşikardır. Kedisi ve köpeğini dükkanda gezinirken, kitapların üzerinde ya da kendilerini sevdirirken görmek olağan dışı bir durum değildir.
George’un Kıymetlisi Sylvia
Bu hikayedeki bir diğer önemli Sylvia da, George’un kızı Sylvia Beach Whitman’dır. (Evet onun adını vermiş.)
Sylvia, İngiltere’deki üniversite eğitiminin hemen ardından babasının yanına Paris‘e döner.
Daha 22 yaşında olmasına rağmen George dükkanın yönetim işini kızıyla paylaşır.
Sylvia’nın ilk icraatlarından biri kendi düzenledikleri FestivalandCo adında bir edebiyat bienali başlatmak olur.
2006 yılında, dönüşünden 4 sene sonra George, zamanının çoğunu orada geçirmeye devam etse de, Shakespeare and Company’nin tüm sorunluluğunu kızına bırakır.
İlk başta manastır olarak kullanılan kitapçının ahşap panjurlarına binanın tarihine de gönderme yaparak, ‘Her manastırın görevi akşam karanlığında lambaları yakmak olan bir sakini vardır. Ben bunu elli yıldır yapıyorum. Şimdi sıra kızımda.‘ yazar.
Bugün Shakespeare And Company
George Whitman, 2011 yılında, 98. yaşını kutladıktan 2 hafta sonra, kitapçının üzerindeki apartman dairesinde hayata gözlerini yumar.
Sylvia kitapçıyı, babasının mirasına sadık kalarak, partneri David Delannet ile işletmeye devam eder.
Bugün de aynı samimiyetle işletilen dükkanın ünü özellikle Woody Allen‘ın Midnight In Paris filminde görünmesiyle iyice artar.
Gitmeden Önce;
Shakespeare And Company Kitapçısı yazısını beğendiyseniz,
▸ Dünya Üzerindeki En Eşsiz, En Güzel Kitapçılar Listesi
▸ Göz Alıcı Atmosferleriyle Dünyanın En Güzel Kütüphaneleri
▸ Birbirinden Güzel, Sıcacık Kitap Okuma Köşeleri yazılarını da okumak isteyebilir ya da;
▸ Genel Kültür bölümüne göz atmak isteyebilirsiniz.
