Ucuz ürünler satan mağazalara neden Japon Pazarı diyoruz?
Bir milyoncu, bit pazarı ya da ucuzcu denmesini anlarım tabi ama neden Japon Pazarı diyoruz? Düşündüm, düşündüm kafama yatan, makul bir açıklama bulamadım.
Acaba her çekik gözlüye Japon deme huyu bulunan güzel halkım zamanında yanlışlıkla Çin Pazarı yerine Japon Pazarı mı deyivermişti?
Zira Çin’i ucuz ürünlerle bağdaştırmakta sanırım hiçbirimiz zorlanmayız kafamızda. Ama benim bildiğim kadarıyla Japonya pahalı bir ülkedir. Japon malları da asla ucuz değildir.
O zaman hangi akla hizmet Japon Pazarı diyoruz yahu? Merak ettim araştırdım.
Alberto Pasini – İstanbul’da Pazar Yeri, 1877
Cevap Tarih Dersiyle Geldi
Sorunun cevabı düşündüğümden çok daha gerilere, ta Osmanlı dönemine kadar gitti. Şöyle ki,
Tanzimat Dönemi ve onu takip eden yıllarda Osmanlı hızlı bir batılaşma sürecine girmiş. Bu süreç etkisini hemen her alanda göstermiş.
Alışveriş kültürümüz değişmiş örneğin. Pazardan alışveriş eden halk yavaş yavaş pek çok farklı tip eşyanın bir arada satıldığı büyük mağazalara yönelmeye başlamış.
Amedeo Preziosi – İstanbul
Yabancı ürünler de girmiş piyasaya bu süreçte. Sadece Batılı ülkelerden değil, uzak doğu ülkelerinden de ürünler ithal etmişiz. Japonya da o ülkeler arasındaymış tabii.
Hem batılaşma hem de onu takip eden gerileme yıllarında yabancı ürünler yerli ürünlerden çok daha ucuza satılırmış Osmanlı’da. Çünkü üretim yok denecek kadar az, hammadde ise inanılmaz derecede pahalıymış.
Thomas Allom – Haliç Girişi’nden İstanbul
Avni Bey isimli bir beyefendi Osmanlı’nın son dönemlerinde, İstanbul’da, Şehzadebaşı’nda büyükçe bir dükkan açmış. Açtığı bu dükkanda Japon ürünleri satarmış.
Sattığı şeylerin fiyatları oldukça uygunmuş. Fincandan gaz lambasına kadar çeşit çeşit eşya bulmak mümkün olurmuş burada.
Halk arasında kısa sürede popüler olan dükkanı yüzünden kendisinin adı da Japon Avni’ye çıkmış hatta.
Japon Avni ve dükkanından Samiha Ayverdi’nin Hey Gidi Günler Hey isimli kitabında da bahsediliyor. Kadınlara çok düşkün ve son derece çapkın olduğu, bu yüzden kadınların dükkanına yalnız hatta ve hatta eşleri olmadan gitmediği söyleniyor.
Yüzde yüz doğru mu bilinmez ama Japon pazarı ismi ve konseptinin buradan geldiği iddia ediliyor efendim. Sizi bilmem ama benim kafama yattı bu açıklama! Şu anda kendimi resmen hafiflemiş hissediyorum!
Bu yazıyı beğendiyseniz Genel Kültür bölümüne göz atmak isteyebilirsiniz.
