Çevre Hakkında Bilmemiz Gerekenler
‘Tüm ülkeler bir an önce geri dönüşüm ve atık idaresi gibi çevresel konularda ciddi önlemler almalı, emisyon değerlerini düşürmeli, aksi taktirde bizi yakın gelecekte çok kötü günler bekliyor!’ diyenler bu işi abartıyor diye düşünüyorsanız, onları alarma geçiren ilginç çevresel gerçekler neler gelin beraber göz atalım.
Çevresel Gerçekler
Dünya bizim evimiz! Onu korumak için çevre kirliliğinin geldiği boyutu n farkına varalım. Bireysel olarak ne gerekiyorsa yapalım.
◖Ağaçlar◗
– Dünyanın en yaşlı ağaçları 4600 yıldan uzun süredir ayakta duruyor fakat yalnızca tuvalet kağıdı yapımında kullanılmak üzere her gün 27.000 kadar ağaç kesiliyor.
– Tek bir ağaç bile 3 insanın oksijen ihtiyacını karşılamaya yetiyor fakat dünyada her dakika 100 dönüm kadar yağmur ormanı tahrip ediliyor.
– 1 ton kağıdı geri dönüştürmek yaklaşık 2600 litre petrol, 26500 litre su tasarrufu sağlayabiliyor ve 17 ağacı kesilmekten kurtarıyor. Fakat kağıtlar en fazla 6 kez geri dönüştürülebiliyor, bu da aslolanın geri dönüşümden ziyade gereksiz kağıt kullanımının önüne geçmek olduğunu kanıtlıyor.
– Sadece Amerikan şirketlerinin bir günde kullandığı kağıtlarla bile dünyanın etrafı en az 3 kere dönülebiliyor.
– Yüksek tirajlı gazetelerin sadece pazar eklerini bile düzenli olarak geri dönüştürmenin 75.000 ağacı kurtarmaya yetebileceği tahmin ediliyor.
◖Canlılar◗
– Dünya her sene yaklaşık 77 milyon yeni insana kucak açıyor fakat her 4 memeliden biri soyunun tükenmesi tehlikesiyle yaşıyor.
– Deniz memelilerinin yüzde 78’i ağa takılma benzeri bir kazaya uğrayarak ölme tehdidi altında yaşıyor.
– Denize atılan plastik atıklar yılda ortalama 1 milyon canlının hayatına mal oluyor.
– Her yıl üretilen petrolün en az 5 milyon tonu deniz ve okyanuslara karışıyor.
– Her yıl tropik ormanlarda yaşayan canlı türlerinden 50.000 kadarı yok oluyor. Bu, günde 137 canlı türüne denk geliyor.
– Dünyada 1 trilyonun üzerinde insan açken, üretilen yiyeceklerin üçte biri çöpe atılıyor.
◖Amerika Faktörü◗
– Dünyanın en fazla atık üreten ülkesinin ABD olduğu belirtiliyor.
– Sadece Birleşik Devletler’de yıllık olarak 25 trilyon strafor bardak, 22 trilyon plastik şişe, 11 milyon ton kıyafet ve 100 milyon cep telefonu çöpe gidiyor.
– Yine Amerika’da atılan çöplerin % 75’i geri dönüştürülebilir durumda olmasına rağmen bunun sadece %30’u geri dönüştürülüyor.
– Yakılarak imha edilen çöplerin de aslında %80‘inin geri dönüşüme uygun olduğu belirtiliyor.
– Eğer tüm insanlar ortalama bir Amerikalı gibi yaşasaydı gerekli kaynağı sağlamak için bir değil 5 dünyaya ihtiyacımız olacağı tahmin ediliyor.
◖Hava Kirliliği◗
– 560 Milyonluk Çin nüfusunun sadece %1‘i temiz hava soluyor. Çin’deki hava kirliliğinin %70‘i egzoz gazlarından kaynaklanıyor.
– Asya’daki ölümlerin %65’i, Hindistan’daki ölümlerin ise %25’i kirli havadan kaynaklanıyor.
– Global ölümlerin de %11.6‘sının kirli havadan kaynaklandığı düşünülüyor.
– Dünya genelinde şehirlerde yaşayan insanların %80‘i Dünya Sağlık Örgütü standartlarına göre kirli havaya maruz kalıyor.
– Çocuklar, organları ve bağışıklık sistemleri hala gelişmekte olduğundan hava kirliliğinden daha fazla etkileniyor.
◖Su Kaynakları◗
– Dünyadaki su kaynaklarının sadece %3‘ü içme suyu özelliği gösteriyor. Bunun da üçte ikisi donmuş vaziyette olduğundan bize yalnızca %1 gibi bir rakam kalıyor.
– Her yıl 5 yaşının altında 15 milyon çocuk içme suyundan kaynaklanan hastalıklardan ötürü ölüyor.
– Dünyada 700 milyon kadar insan kirli su içmek zorunda kalıyor.
– Yaklaşık 894 milyon insan modern bir su sistemine erişim sağlayamıyor.
– Endüstriyel atıkların %70‘i su kaynaklarına karışarak onların kirlenmesine yol açıyor.
– Çin’deki yer altı sularının %20’si kanserojen kimyasallar içeriyor.
– Bangladeş’deki yer altı sularının ise %85’i arsenik içeriyor.
– Hindistan’daki Ganj Nehri dünyadaki en kirli su kaynağı olarak kabul ediliyor.
◖Alüminyum◗
– Yılda yaklaşık 80 trilyon alüminyum kutu kullanılıyor.
– Siz bu yazıyı okuyana kadar en az 50.000 adet 330 mililitrelik alüminyum kutu üretiliyor.
– Alüminyum da cam gibi sürekli olarak geri dönüştürülebiliyor.
– 1 alüminyum kutunun geri dönüştürülmesi sıfırdan üretmeye kıyasla %95 oranında enerji tasarrufu sağlıyor.
– 1 alüminyum kutuyu geri dönüştürmek bir televizyonu 3 saat, 2 kutuyu geri dönüştürmek ise 1 bilgisayarı tüm gün çalıştırmaya yetebilecek kadar enerji tasarruf ediyor.
– Geri dönüşüm oranları diğerlerine göre oldukça yüksek olsa da, yine de her sene milyarlarca dolar değerinde alüminyum kutu çöpe gidiyor.
◖Plastik◗
– Her yıl en az 5 trilyon plastik poşet kullanılıyor.
– Plastik ürünlerin yarısı sadece bir kere kullanıldıktan sonra atılıyor.
– Plastiğin doğada yok olması 500 ile 1000 seneyi bulabiliyor.
– Üretilen plastiğin en fazla %3’lük bir kısmı geri dönüştürülüyor.
– Üretilen plastiğin en az %10’u deniz ve okyanuslara karışıyor. Bu da senede 700 milyar plastik şişeye denk geliyor.
– Kuzey Pasifik Okyanusu’nda planktonların 6 katı kadar ufalanmış plastik olduğu düşünülüyor. Deniz memelileri, deniz kuşları onları yiyecek zannediyor.
– Okyanuslarda çoğu plastik atıklardan oluşan 5 büyük çöp adası bulunuyor. Hindistan, Avrupa ve Meksika‘nın toplamından daha büyük oldukları belirtiliyor.
– Denizlerde yüzen çöplerin %90’ı plastik atıklardan meydana geliyor. Kilometre kare başına 35.000 adet plastik çöpten fazlası düşüyor.
◖Cam◗
– Günümüz teknolojisiyle üretilen bir cam şişenin doğa tarafından yok edilme süresinin 4000 yılı bulabileceği düşünülüyor.
– Bir adet cam şişeyi geri dönüştürmek 100 vatlık bir ampulün 4 saat yanmasına yetecek kadar enerji tasarruf ediyor.
– Cam berraklık ve saflığını kaybetmeden sürekli olarak geri dönüştürülebiliyor ancak her ay çöpe giden camlar koca bir gökdeleni doldurmaya yetiyor.
– Bir cam şişenin geri dönüştürülmesi sıfırdan üretmeye kıyasla %33 oranında enerji tasarrufu sağlıyor.
Kaynaklar: Conserve Energy Future, The World Counts, Earth Echo, Momtastic, Rubicon, Molekule
Gitmeden Önce;
Çevresel Gerçekler yazısını beğendiyseniz Çevre bölümüne göz atmak isteyebilirsiniz.